किशोरवयीन मुलांसाठी पालकांकरिता काही "टिप्स"!

आजकाल तुमचा तुमच्या मुलावर फारसा प्रभाव आहे असे तुम्हाला वाटत नसेल, परंतु किशोरवयीन मुलांचे वर्तन त्यांच्या पालकांशी असलेल्या त्यांच्या बंधांच्या सामर्थ्याशी अत्यंत संबंधित आहे. आपल्या मुलांवर न काळात आपण आपल्या वागणुकीची छाप सोडत असतो. न काळात आपण त्यांना संस्कार प्रदान करत असतो. बरेचदा संस्कार म्हंटलं की चांगल्या सवयी इतकच आपल्या डोळ्यासमोर येतं परंतु संस्कार या शब्दाचा अर्थ प्रचंड खोल आहे. 

संस्कार म्हणजे शिक्षण, संस्कार म्हणेज वागण्याची तऱ्हा, संस्कार म्हणजे बोलण्याची पद्धत, संस्कार म्हणजे अजून बरच काही. परंतु आजकालच्या काळात जिथे आई वडील दोघेही नोकरी करतात मग त्यांनी हे  धनुष्यापेलण्याचं काम कसं करावं? तुम्ही काळजी करू नका, याच ब्लॉग मध्ये आपण  बघणार आहोत, अश्याच काही पॅरेंटिंग टिप्स ज्या तुमच्या किशोरवयीन मुलांना सांभाळण्यात आणि घडवण्यात मादागार ठरतील!

पालक होणे नेहमीच सोपे नसते. किशोरवयीन वर्षे विशेषतः कठीण असू शकतात कारण किशोरवयीन मुले एका मिनिटात प्रौढांप्रमाणे वागू शकतात आणि पुढच्या क्षणी एखाद्या लहान बाळासारखे. या वयातील मुलांना त्यांची ठाम मतं नसतात, त्यामुळे हेच वय नेमकं असतं जिथे एकतर मुलं त्यांचं आयुष्य घडवू शकतात नाही तर वाया घालवू शकतात आणि या सगळ्या मध्ये सर्वात महत्वाची भूमिका असते पालकांची. चला तर मग, खालील ब्लॉग आपल्यासाठी काही टिप्स आहेत ज्या तुम्हाला उपयुक्त ठरतील.

Source: cdn

1) संघर्षाची जाणीव करून द्या

तुमच्या किशोरवयीन मुलाशी भांडणे ही नेहमीच वाईट गोष्ट नसते - तुमचा मुलगा स्वतंत्र व्हायला शिकत असतो. शांत राहण्याचा प्रयत्न करा. तुमच्या किशोरवयीन मुलाचा दृष्टिकोन ऐका आणि काय भूमिका घेण्यासारखी आहे आणि काय नाही ते ठरवा. त्याच्यासाठी तुम्ही निर्णय घेऊ नका, त्याला चूक काय बरोबर काय याची जाणीव करून द्या आणि त्याचा निर्णय त्याला स्वतःला घेऊ द्या.

२) स्पष्ट मार्गदर्शन करा

काय स्वीकार आहे याबद्दल स्पष्ट मार्गदर्शक तत्वाची निवड करा. तुम्ही कुठे जात आहात, कोणासोबत आणि केव्हा परत येणार आहात या सगळ्या गोष्टी आपल्या मुलाला सांगा आणि त्याला सुद्धा अशीच सवय लावा. किंबहुना, न कळत का होईना पण तुमचं बघून-बघून तुमच्या मुलाला देखील तशीच सवय लागेल. किशोरवयीन मुलांना देखील एखाद्या लहान मुलांप्रमाणेच स्पष्ट मार्गदर्शक तत्त्वे आवश्यक आहेत - कारण सीमा निश्चित करणे आपल्या मुला प्रती तुमची काळजी दर्शवते.

Source: rootsofaction

3) त्यांच्या विचारांचा आदर करा

तुम्ही म्हणता त्या प्रत्येक गोष्टीशी आपल्या पाल्याने सहमत झालेच पाहिजे अशी अपेक्षा अजिबात करू नका. किशोरवयीन वर्षे खरं तर चाचणीचा काळ असतो. काहीवेळा तुमच्या मतांमध्ये आणि तुमच्या मुलांच्या मतांमध्ये फरक राहू शकतो, तो फरक मान्य करण्याचं सामर्थ्य ठेवा. माझा मुलगा किंवा माझी मुलगी तेच करेल जे मी म्हणील, त्यांना तेच आवडेल जे मला आवडतं, असे अजिबात करू नका. जर तुम्ही त्यांच्या मतांचा आदर करत असाल तर तुमचा किशोरवयीन तुमच्या मतांचा आदर करेल.

4) स्वारस्य दाखवा

तुमच्या किशोरवयीन मुलाला कळू द्या की ते घरी आणि शाळेत काय करतात यात तुम्हाला रस आहे. शालेय कार्य आणि पुनरावृत्तीसह समर्थन आणि  मार्गदर्शन प्रदान करा. ते कुठे आहेत आणि ते कोणासोबत आहेत यावर लक्ष ठेवा, त्यांना कसे वाटते याबद्दल बोलण्यास प्रोत्साहित करा - परंतु स्वारस्य दबावात बदलण्यापासून सावध रहा.

Source:healthline

५) एकत्र वेळ घालवा

जसा जसा वेळ जात जातो तशी तशी तुमची मुलं वेळेनुसार परिपक्व होत जातात आणि त्याच प्रमाणे तुमचे नाते देखील बदलत जातात. रोजच्या कामातुन वेळ काढून एकत्र वेळ घालवण्याचा प्रयत्न करा. किशोरवयीन वर्षे रोमांचक आणि आनंददायक असतात. मजा करा - ते लवकरच मोठे होतील. त्यांना कळू द्या की तुम्ही त्यांच्यासाठी नेहमीच असाल.

६) बोलण्यासाठी आणि ऐकण्यासाठी वेळ काढा

आजकालच्या नवीन पिढीतील किशोरवयीन मुलांचे म्हणणे आहे की त्यांचे पालक त्यांचे ऐकत नाहीत. तुमच्या किशोरवयीन मुलाला कळू द्या की तुमच्याकडे बोलण्यासाठी वेळ आहे. तुमचा आयुष्याकडे बघण्याचा दृष्टिकोन त्यांच्याशी शेअर करा पण तुमच्या गोष्टी त्यांच्यावर ती लादू नका, त्यांच्याशी गप्पा मारा. तुमच्या किशोरवयीन मुलास बोलायचे असल्यास त्याचं म्हणणं ऐकण्यासाठी वेळ काढा.

Source: sadhguru

7) त्यांना जागा द्या

आपल्या सर्वांना स्वतःसाठी वेळ हवा आहे. किशोरवयीन मुलांना त्यांची स्वतःची जागा, स्वतःसाठी वेळ आणि त्यांच्या पालकांना त्यांच्या आयुष्याबद्दल सर्व काही न सांगण्याचा अधिकार हवा असतो. तुमच्या किशोरवयीन मुलाच्या गोपनीयतेच्या अधिकाराच्या आदर करा आणि तुमचे स्वतःचे किशोरवयीन असणे कसे होते हे लक्षात ठेवण्याचा प्रयत्न करा. आपल्या मुलांनी आपल्याला सगळं सांगितलं पाहिजे असं जरी तुम्हाला वाटत असलं तरी त्याने ते सांगावेच अशी जोर जबरदस्ती त्याच्यावर किंवा तिच्यावर करू नका. त्यांना हे विश्वास असायला हवा की काही पण झाले तरी माझे आई वडील माझ्या पाठीशी खंबीर पणे उभे आहेत. हा विश्वास त्यांच्या मनात कायम करा म्हणजे त्यांच्या आयुष्यात  घडणारा सगळ्या गोष्टी ते तुम्हाला सांगतील.

8) त्यांना प्रोत्साहन द्या

प्रोत्साहन देणे आणि तुमच्या किशोरवयीन मुलांमध्ये रस घेणे हे त्यांचे कौतुक करण्याइतकेच महत्त्वाचे आहे. त्यांच्या प्रयत्नांबद्दल त्यांची प्रशंसा करा आणि जेव्हा ते तुम्हाला आनंद देणारी अशी काहीतरी कृती करतात तेव्हा त्यांना कळवा, त्यांना हे सांगा कि त्या गोष्टीमुळे तुम्हाला मनापासून आनंद झाला. तुमचं त्यांच्यावर प्रेम आहे हे सांगायला घाबरू नका, तुम्हाला प्रतिसाद मिळाला नाही तरी ही.

Source:apa

9) तुमच्या जीवनातील काही अनुभव शेअर करा

त्यांना कळू द्या की तुम्ही देखील कधी काली चुकले आहात, तुम्ही सुद्धा चुका केल्या आहेत. त्यांना काही गोष्टी समजावून सांगा की त्यांच्या जागी तर तुम्हाला संधी मिळाल्यास तुम्ही नेमकं काय केलं असतं. कुठल्या वेगळ्या पद्धतीने तुम्ही असलेल्या प्रसंगाला सामोरी गेले असता. प्रत्येक वेळी त्यांना सावरायला जाऊ नका, त्यांना त्यांच्या कृतींच्या परिणामांपासून शिकू द्या - त्यांचे जास्त संरक्षण करू नका.

पालक होणं सोपं नाही पण पालक असणं इतकं पण कठीण नाही. बरेच जण या जबाबदारीच्या इतका ताण घेतात की त्यांच्या पाल्यांकडे लक्ष देण्याचा नादात ते स्वतःकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष करतात, ज्यामुळे त्यांना शारीरिक आणि मानसिक आजाराला सामोरी जावं लागतं. असं कृपया करू नका. तुम्ही स्वतःची काळजी घेत आहात याची खात्री करा. आपल्या स्वतःच्या जीवनाबद्दल आणि प्राधान्यांबद्दल विचार करण्यात काही वेळ घालवण्याचा प्रयत्न करा, म्हणजे तुमचं आणि तुमच्या पाल्याचं उर्वरित आयुष्य अगदी सुखा समाधानात आणि आनंदात जाईल!